بررسی تأثیر جدایی‌گزینی فضایی- اجتماعی گروه‌های شغلی و تحصیلی بر ساختار فضایی منطقة کلان‌شهری تهران

منطقة کلان‌شهری تهران به علت نرخ رشد غیر طبیعی بالا و مهاجرت­ اقشار مختلف با ویژگی‌های اجتماعی- اقتصادی متفاوت به آن، توزیع فضایی ناهمگون جمعیت در سکونت­گاههای مختلف آن را ارائه می­دهد که خود سبب جدایی‌گزینی فضایی- اجتماعی و شکل‌گیری ساختار فضایی خاص شده است. از این‌رو، هدف  این پژوهش بررسی تأثیر جدایی‌گزینی فضایی- اجتماعی دو گروه شغلی و تحصیلی بر ساختار فضایی منطقة کلان‌شهری تهران و نحوة تغییرات آن در دورة زمانی سال‌های 90-1385 بر اساس رهیافت ریخت­شناسانه است. روش‌شناسی این پژوهش از نظر روش کار، پژوهش کمّی، از نظر هدف، توصیفی محور و از نظر نوع، کاربردی است؛ به این جهت، براساس داده‌های سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال‌های 1385 و 1390 مرکز آمار ایران، 3 دسته روش شامل شاخص ضریب جینی جهت سنجش میزان نابرابری گروه‌های اجتماعی مذکور، روش‌ تراکم هسته‌ای (کرنل) جهت تحلیل نحوة توزیع فضایی گروه‌ها در سطح منطقة کلان‌شهری تهران و از روش رگرسیون وزنی جغرافیایی جهت تعیین رابطه بین سهم طبقات گروههای اجتماعی با میزان فاصلة هر یک از واحدهای فضایی از شهر اصلی منطقة کلان‌شهری (کلان‌شهر تهران) استفاده شد. نتایج نشان می‌دهد که شاخص ضریب جینی، نابرابری متوسط رو به پایین طبقات شغلی و تحصیلی و توزیع فضایی طبقات گروههای اجتماعی را بر طبق شاخص کرنل، گذار از ساختار فضایی تک مرکزی به چند مرکزی در برخی از طبقات مشخص می‌نماید و تحلیل رگرسیونی نیز بیانگر روند کاهشی میزان تأثیرپذیری سهم طبقات گروه‌های بررسی شده، در هر یک از واحدهای فضایی با فاصله گرفتن از شهر اصلی در اغلب طبقات است.